Geluid is in Nederland een ‘hot topic’ in de discussie over warmtepompen. Sommige mensen maken zich zorgen over mogelijke geluidsoverlast veroorzaakt door de buitenunits van warmtepompen. Hoe voorkomen we dat we elkaar ’s nachts wakker houden, als straks mogelijk ‘de hele buurt’ overschakelt op een warmtepomp? Welke regels moeten we afspreken om te zorgen dat dit geluid binnen de perken blijft?
Nieuwe geluidsregels voor warmtepompen per 1 april 2021
Onze overheid is van mening dat hier regelgeving ontbrak, en heeft daarom op dit punt een aanpassing van het bouwbesluit doorgevoerd. Sinds 1 april 2021 worden nieuwe eisen gesteld aan het maximale geluid dat de buren mogen ervaren van een warmtepomp op jouw terrein. Die nieuwe regels hebben invloed op de locaties en condities waaronder je een warmtepomp kunt plaatsen in je tuin, op het dak of aan de gevel.
Bovenop regels voor geluidsvermogen uit 2012, nu ook regels voor geluidsdruk
Wetgeving om het geluid van warmtepompen te begrenzen bestaat al sinds 2012 en is dus niet helemaal nieuw. Maar de oude regels dekten niet de hele lading. Om dat goed uit te leggen moeten we onderscheid maken tussen twee begrippen: geluidsvermogen en geluidsdruk.
Wat is geluidsvermogen?
Geluidsvermogen is een eigenschap van de warmtepomp en wordt direct naast de warmtepomp gemeten. Het geluidsvermogen voor warmtepompen is al sinds 2012 begrensd in EU-regelgeving (Ecodesign Requirements). Warmtepompen tot 6kW mogen in de EU een maximaal geluidsvermogen hebben van 65 dB(A), voor grotere warmtepompen tot 12kW is dat maximaal 70 dB(A). Het geluidsvermogen van iedere warmtepomp wordt sinds 2015 vermeld op het verplichte CE-label.
Wat is geluidsdruk?
De nieuwe wetgeving per 2021 gaat niet over geluidsvermogen, maar over geluidsdruk. Geluidsdruk is een afgeleide van het geluidsvermogen, maar neemt de afstand van de ontvanger (het oor) tot de warmtepomp mee. De geluidsdruk, ofwel het ervaren geluid, is op 1 meter afstand van de warmtepomp groter dan op 5 meter. Een warmtepomp met een geluidsvermogen van 65 dB(A) heeft een berekende geluidsdruk van 44 dB(A) op 5 meter afstand. Op 10 meter is de geluidsdruk afgenomen tot 37 dB(A).
Welke regels worden vastgelegd in de nieuwe wetgeving?
Wat de buren mogen ervaren van jouw warmtepomp
Geluidsdruk is een zinvolle toevoeging aan de huidige regels, omdat de zorgen over geluidsoverlast vooral gaan over ‘de warmtepomp van de buren’. Als die warmtepomp op de erfgrens, onder jouw slaapkamerraam staat, dan voldeed die al sinds 2012 aan de toen geldende regels voor geluidsvermogen. Toch is de kans groot dat die plaatsing tot overlast leidt. Door grenzen te stellen aan de geluidsdruk, wordt nu ook geregeld hoeveel geluid de buren mogen ervaren van een warmtepomp op jouw terrein. Wat worden die grenzen?
Overdag maximaal 45db(A) geluidsdruk op de erfgrens
Het meetpunt voor geluidsdruk wordt de erfgrens, de scheiding tussen jouw terrein en dat van de buren. De geluidsdruk mag op de erfgrens overdag (van 07:00 tot 19:00) niet hoger zijn dan 45dB(A), gemeten bij maximaal vermogen van de warmtepomp. In de nacht (van 19:00 tot 07:00) moet de geluidsdruk lager zijn, maximaal 40 dB(A). In de nacht wordt de geluidsdruk gemeten als de warmtepomp draait in de ‘stille modus’.
Waar mag ik een warmtepomp plaatsen binnen de nieuwe geluidsregels?
Puur theoretisch zou een warmtepomp van 6kW met een wettelijk toegestaan geluidsvermogen van 65 dB(A) per 2021 voldoen aan de nieuwe regels voor geluidsdruk als hij op minimaal 5 meter van de erfgrens wordt opgesteld. In theorie is de geluidsdruk op de erfgrens dan namelijk 44dB(A).
Theorie is belangrijk, maar het gaat om de praktijk
Het is belangrijk te benoemen dat deze (theoretische) berekening niet exact opgaat in de praktijk, omdat ook factoren in de omgeving effect hebben. Als de warmtepomp bijvoorbeeld dicht bij een gevel staat, levert die gevel soms geluidsweerkaatsing op naar de buren. Met wat marges kun je wel stellen dat een warmtepomp van 65 dB(A), zonder extra maatregelen, bij voorkeur 4 tot 5 meter van de erfgrens moet worden geplaatst. Binnen 3 meter wordt het zonder maatregelen bijzonder lastig om minder dan 45 dB(A) geluid te produceren.
Geluidbeperkende oplossingen
Uiteraard zijn er tal van oplossingen om het geluid richting de buren te dempen en zo de plaatsingsafstand tot de erfgrens te verkleinen. Een schutting zorgt bijvoorbeeld al voor een lagere geluidsdruk bij de buren. Daarnaast kunnen speciale omkastingen voor warmtepompen het geluid met 9 tot 15 dB(A) reduceren. Aan het einde van dit artikel delen we een aantal interessante ontwikkelingen op dit gebied.
Zijn er grote verschillen in het geluid van warmtepompen?
Een analyse van het geluidsvermogen van lucht-/waterwarmtepompen op Warmtepompvergelijker.nl leert dat er op het gebied van geluid wel degelijk ‘iets te kiezen is’. Alle warmtepompen in Nederland voldoen aan de Ecodesign Requirements, maar sommige merken en modellen zijn aanmerkelijk stiller dan andere, en bovendien véél stiller dan het maximaal toegestane geluidsvermogen.
De stilste warmtepomp produceert 53 dB(A) in plaats van de toegestane 65 dB(A)
In het segment tot 6 kW produceert de stilste warmtepomp slechts 53 dB(A). En vrijwel alle merken bieden in deze klasse modellen aan onder 60 dB(A). In plaats van op de berekende 5 meter van de erfgrens (bij het maximum van 65 dB(A)) kunnen warmtepompen onder 60 dB(A) bij gelijke omstandigheden op de helft van die afstand worden geplaatst. Dat geeft veel meer plaatsingsmogelijkheden!
Ook in het segment tot 12 kW zijn er mogelijkheden om onder 60 dB(A) geluidsvermogen te blijven, maar de opties zijn beperkter. Kies je een warmtepomp op het geluidsmaximum van 70 dB(A), dan bedraagt de afstand tot de erfgrens, zonder aanvullende maatregelen, minimaal 9 meter. Dat betekent dat in de meeste kleinere tuinen geluiddempende maatregelen nodig zijn om binnen de regels voor geluidsdruk te blijven.
Verder lezen over geluid (advertorials)
- Er zijn mogelijkheden om de buitenunit van de lucht/waterwarmtepomp te integreren in het dak of in de gevel van de woning. Dat reduceert het geluid tot een minimaal niveau. Een voorbeeld daarvan is Hydrotop Works.
- De eis voor een minimale geluidsproductie is voor sommige fabrikanten uitgangspunt geweest voor het huidige ontwerp, zoals bij de Vitocal lucht/waterwarmtepomp van Viessmann.
